Τρότσκι, Λεβ Νταβίντοβιτς

(Γιάνοβκα, Χερσών 1879 – Πόλη του Μεξικού 1940). Ρώσος πολιτικός, ένας από τους κορυφαίους πρωταγωνιστές της μπολσεβικικής επανάστασης του 1917. Το πραγματικό του όνομα ήταν Λέιμπα Μπρονστάιν. Γεννήθηκε από εβραϊκή οικογένεια, μεσαίας κοινωνικής τάξης, σπούδασε στην Οδησσό και μπήκε νωρίς στο επαναστατικό κίνημα. Μετά τη σύλληψή του το 1897 και την εκτόπισή του στη Σιβηρία το 1899, ήλθε σε επαφή με τη σύνταξη της Ίσκρας (Σπίθας), περιοδικού των Ρώσων σοσιαλεπαναστατών που εκδιδόταν τότε στη Γενεύη, και το 1902 κατόρθωσε να δραπετεύσει στην Αγγλία. Στο ρωσικό σοσιαλδημοκρατικό συνέδριο του 1903 (Λονδίνο) τάχθηκε με το μέρος του Μάρτοφ και των μενσεβίκων. Όταν ξαναγύρισε στη Ρωσία κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1905, τον συνέλαβαν πάλι και τον εκτόπισαν στη Σιβηρία, από όπου κατόρθωσε να δραπετεύσει ξανά στη δυτική Ευρώπη. Συνέχισε την επαναστατική δράση του μετακινούμενος σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις (Βιέννη, Στουτγκάρδη, Κοπεγχάγη, Ζυρίχη, Παρίσι) ώσπου το 1916, όταν τον απέλασε η γαλλική κυβέρνηση, έφυγε στις ΗΠΑ, όπου διηύθυνε το επαναστατικό περιοδικό Νόβι Μιρ (Νέος Κόσμος). Όταν ξέσπασε η πρώτη ρωσική επανάσταση, τον Μάρτιο του 1917, κατόρθωσε να ξαναγυρίσει στη Ρωσία, όπου στην αρχή, επικεφαλής μιας μικρής ομάδας, συντάχθηκε με τους μπολσεβίκους και ύστερα προσχώρησε (Ιούλιος) στο μπολσεβικικό κόμμα. Έπαιξε αποφασιστικό ρόλο, πλάι στον Λένιν, κυρίως στο οργανωτικό πεδίο, κατά την Οκτωβριανή επανάσταση, μετά την οποία έγινε επίτροπος των Εξωτερικών Υποθέσεων. Με τη στάση που πήρε κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων του Μπρεστ Λιτόφσκ, προσπάθησε, χωρίς επιτυχία, να προκαλέσει επανάσταση των στρατιωτών και των εργατών της Γερμανίας. Όταν έγινε επίτροπος των Στρατιωτικών και του Ναυτικού, απέδειξε τις εξαιρετικές οργανωτικές ικανότητές του με τη δημιουργία του κόκκινου στρατού, τον οποίο οδήγησε στη νίκη κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου. Αλλά ήδη πριν από τον θάνατο του Λένιν (1924) ήρθε σε ιδεολογική και πολιτική σύγκρουση με τον Στάλιν, ο οποίος άρχισε να κυριαρχεί στο κόμμα: εναντίον της σταλινικής ιδέας του σοσιαλισμού σε μια μόνη χώρα ο Τ. υποστήριζε την ανεπάρκεια της εθνικής σοσιαλιστικής επανάστασης και ότι αυτή μπορεί να ολοκληρωθεί μόνο με τη διεθνή επανάσταση του προλεταριάτου (θέση της διαρκούς επαναστάσεως), και εναντίον της σταλινικής τάσης του απόλυτου συγκεντρωτισμού στο κόμμα υποστήριζε την εσωτερική δημοκρατία μέσα στον χώρο του ενός μόνο κόμματος. Μετά την ήττα του από τη σταλινική μερίδα, έχασε τη θέση του επιτρόπου των Στρατιωτικών και του Ναυτικού του 1925, διώχτηκε από το κόμμα το 1927 και, τελικά, εξορίστηκε έπειτα από 2 χρόνια. Από τότε έζησε στην Τουρκία, στη Γαλλία και στη Νορβηγία. Το 1931 δημιούργησε στη Γαλλία τη Διεθνιστική κομουνιστική ένωση, που έγινε γνωστή με την ονομασία Τέταρτη Διεθνής. Βασιζόμενη ιδεολογικά στην αντίληψη της διαρκούς επανάστασης, η Τέταρτη Διεθνής, μολονότι δεν έγινε ποτέ αξιόλογη δύναμη, ήταν πάντα ένα αγκάθι στο πλευρό του σταλινικού κομουνισμού. Στη σταλινική δίκη του 1936 εναντίον του Ζηνόβιεφ και του Κάμενεφ, ο Τ. καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο. Εγκαταστάθηκε το 1937 στην Πόλη του Μεξικού, όπου δολοφονήθηκε τον Ιούλιο του 1940. Από τα πολυάριθμα πολιτικά έργα του πρέπει να αναφερθούν: Τρομοκρατία και κομουνισμός (1920), Η διαρκής επανάσταση (1930), Ιστορία της Ρωσικής Επανάστασης (1931-33), Η προδομένη επανάσταση (1937). Λέων Τρότσι, ένας από τους κορυφαίους πρωταγωνιστές της μπολσεβικής επανάστασης (φωτ. ΑΠΕ).